Dzięki regularnym kontrolom wzroku i badaniom okulistycznym zwiększamy szansę na zachowanie zdrowia oczu przez długi czas. Pierwsza wizyta u okulisty może jednak budzić niepokój, spowodowany niewiedzą na temat tego, jak przebiega taka konsultacja. Prezentujemy przewodnik, który pomoże przygotować się do pierwszej wizyty w gabinecie okulistycznym.
Znaczenie regularnych kontroli okulistycznych
Nawet jeśli bardzo obawiamy się wizyty u specjalisty, powinniśmy mieć na uwadze, że profilaktyka jest najlepszym sposobem zachowania zdrowia i wczesnego wykrywania chorób oczu i wad wzroku.
Profilaktyczne badania okulistyczne odgrywają olbrzymią rolę w utrzymaniu zdrowia oczu. Wiele chorób oczu rozwija się bezobjawowo we wczesnych stadiach, a ich wczesne wykrycie umożliwia leczenie z większym skutkiem. Regularne wizyty u okulisty mogą pomóc w identyfikacji takich schorzeń jak jaskra, zwyrodnienie plamki żółtej (AMD) czy zaćma, zanim spowodują one nieodwracalne uszkodzenia wzroku. O regularnych wizytach powinny pamiętać również osoby, które spędzają długie godziny przed ekranami komputerów i smartfonów. Zazwyczaj doświadczają one objawów cyfrowego zmęczenia wzroku, które niekiedy bywają mylone z postępującym pogarszaniem się wzroku.
Należy też pamiętać, że wdrożenie odpowiedniej korekcji może znacznie spowolnić zwiększanie się wady (szczególnie astygmatyzmu). Zwlekanie z wizytą u okulisty zatem nie tylko nie pomoże, ale wręcz może zaszkodzić.
Jak przygotować się do wizyty u okulisty?
Co warto mieć na uwadze, jeśli pierwszy raz wybieramy się do okulisty? Przede wszystkim: nie ma potrzeby się denerwować. Badania są niskoinwazyjne i nie trwają długo. Przygotuj listę objawów lub problemów ze wzrokiem, które zauważyłeś, a także zbierz informacje o przebytych chorobach oczu oraz zabiegach okulistycznych.
Bardzo ważne jest również sporządzenie listy aktualnie przyjmowanych leków, w tym kropli do oczu, które były w ostatnim czasie stosowane. Jeśli nosisz okulary lub soczewki kontaktowe, zabierz je ze sobą. Osoby, które cierpią na choroby ogólnoustrojowe, jak cukrzyca czy nadciśnienie, powinny mieć przy sobie aktualną dokumentację medyczną. Na wizytę najlepiej wybrać się bez mocnego/ciężkiego makijażu oczu, który może utrudniać przeprowadzenie badań i podrażniać gałki oczne. W miarę możliwości dobrze jest umawiać się do lekarza rano, gdy wzrok jest wypoczęty, a nie po kilku godzinach pracy przed komputerem.
Przebieg pierwszej wizyty – co czeka pacjenta?
Pierwsza wizyta w gabinecie okulistycznym zazwyczaj trwa dłużej niż badania kontrolne, ponieważ obejmuje szczegółowy wywiad oraz kompleksową ocenę stanu wzroku.
W czasie wywiadu lekarz może zadać pytania dotyczące następujących kwestii:
- objawów związanych ze wzrokiem (niewyraźne widzenie, podwójne widzenie, światłowstręt);
- historii chorób oczu w rodzinie (jaskra, zaćma, inne dziedziczne schorzenia);
- przebytych urazów oczu lub operacji okulistycznych;
- chorób ogólnoustrojowych (cukrzyca, nadciśnienie, choroby autoimmunologiczne);
- przyjmowanych leków;
- stylu życia i warunków pracy (praca przy komputerze, narażenie na czynniki drażniące).
Podstawowe badania diagnostyczne
Po wywiadzie, lekarz przeprowadza serię badań diagnostycznych. W klinice okulistycznej w Łodzi standardowo wykonuje się następujące:
- komputerowe badanie wzroku (autorefraktometria) – określa wady refrakcji, takie jak krótkowzroczność, nadwzroczność i astygmatyzm;
- badanie kąta przesączania (gonioskopia) – umożliwia ocenę kąta przesączania w oku, co ma znaczenie w wykrywaniu różnych postaci jaskry;
- badanie pola widzenia (perymetria) – służy do oceny ewentualnych ubytków w polu widzenia, które mogą być objawem chorób neurologicznych lub jaskry;
- badanie komórek śródbłonka rogówki (mikroskopia endotelialna) – ocenia stan komórek rogówki, co jest istotne przed zabiegami chirurgicznymi i w diagnostyce chorób rogówki;
- badanie grubości rogówki (pachymetria) – precyzyjnie mierzy grubość rogówki, co jest szczególnie ważne przy ocenie ryzyka jaskry i kwalifikacji do zabiegów laserowej korekcji wzroku.
- pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego (tonometria) – istotny w diagnostyce jaskry;
- ocenę dna oka (angiografia fluoresceinowa) – pozwalającą na obserwację siatkówki, naczyń krwionośnych i nerwu wzrokowego.
- pobranie wymazu z oka – wykonywane w przypadku podejrzenia infekcji, umożliwia identyfikację bakterii, wirusów lub grzybów wywołujących stany zapalne.
Do większości z tych badań niezbędne jest podanie specjalistycznych kropli przez okulistę, które powodują rozszerzenie źrenic. Trzeba mieć na uwadze, że po ich podaniu możliwość prowadzenia pojazdów jest czasowo ograniczona. Warto też pamiętać o zabraniu ze sobą okularów przeciwsłonecznych, aby ochronić oczy po wyjściu z gabinetu.
Dodatkowe badania specjalistyczne – kiedy są konieczne?
W zależności od wyników podstawowych badań i zgłaszanych dolegliwości okulista może zalecić przeprowadzenie dodatkowych, bardziej specjalistycznych badań. Mogą to być np. badanie pola widzenia oceniające zakres widzenia peryferyjnego, OCT (Optyczna Koherentna Tomografia) czy ultrabiomikroskopia (UBM). To ostatnie to badanie ultrasonograficzne przedniego odcinka oka wysokiej rozdzielczości, umożliwiające dokładniejszą ocenę struktur, niewidocznych w standardowym badaniu.
Ultrabiomikroskopia wykorzystuje ultradźwięki do obrazowania struktur przedniego odcinka oka, w tym tęczówki, ciała rzęskowego i kąta przesączania. Badanie to jest szczególnie przydatne w diagnostyce jaskry.
Co po wizycie? – zalecenia i kolejne kroki
Na zakończenie wizyty okulista przedstawia diagnozę i plan dalszego postępowania. Może wydać receptę na okulary lub soczewki kontaktowe, zalecić stosowanie leków okulistycznych i kropli. W niektórych przypadkach zlecane są dalsze badania diagnostyczne i ustalanie wizyty kontrolnej. Przy wykryciu poważniejszych schorzeń lekarz omawia dostępne opcje leczenia.
Dla pacjentów z Łodzi, którzy poszukują opieki okulistycznej, możliwe jest skorzystanie z usług w ramach okulistyki na NFZ lub zdecydowanie się na wizytę u okulisty prywatnie w Centrum Medycznym Contact-Med (klinika okulistyczna Łódź).
Warto mieć na uwadze, że w przypadku osób z grupy ryzyka (np. z cukrzycą, jaskrą w rodzinie lub po 40. roku życia) regularne kontrole okulistyczne powinny odbywać się co najmniej raz w roku, nawet przy braku widocznych problemów ze wzrokiem. Pamiętajmy, że wzrok to jeden z najcenniejszych zmysłów, dlatego warto o niego dbać poprzez systematyczne badania profilaktyczne.
